بیابان لوت اولین ثبت طبیعی کشورمان در فهرست جهانی و بیست و یکمین ثبت جهانی ایران می باشد.
پس از ثبت “قنات‌های ایرانی” در فهرست جهانی یونسکو در روز جمعه 25/4/1395، بیابان لوت به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران و بیست‌ویکمین اثر کشورمان در روز یکشنبه ۲۷/4/1395ازسوی کمیته جهانی یونسکو در کانون توجهات جهانی قرار گرفت.
تا قبل از چهلمین اجلاس میراث جهانی، ایران دارای 19 اثر ثبت شده در میراث جهانی بود که همه آنها جزو آثار فرهنگی ایران محسوب می‌شدند و هیچ اثر طبیعی از ایران در فهرست میراث جهانی وجود نداشت و لوت اولین اثر طبیعی ثبت شده از ایران در فهرست میراث جهانی است. بیابان لوت دارای ویژگی های منحصر به فردی است که به حق سزاورا ثبت در فهرست میراث طبیعی جهان بود:
– وجود بلندترین کلوت های جهان در قسمت شرقی کلوت ها
– وجود طولانی ترین کلوت های جهان
– وجود گرم ترین نقطه جهان با بیش از 7/70 درجه سانتیگراد
– وجوی یکی از بلند ترین نبکاهای (گلدان صحرا، تل گز یا تل نباتی) جهان
– وجود بلندترین تپه های ماسه های جهان در ریگ یلان در شرق بیابان لوت
محدوده عرصه و حریم بیابان لوت برای ثبت در میراث جهانی حدود 40 هزار کیلومتر مربع تعیین شده است که محدوده بسیار بزرگی بوده و در بین سه استان کرمان، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان قرار دارد. البته بیابان لوت خیلی بزرگ تر از محدوده پیشنهاد شده برای ثبت در میراث جهانی است اما با توجه به اینکه مهمترین عناصر واجد ثبت در میراث جهانی در لوت مرکزی واقع شده اند این منطقه برای ثبت در میراث جهانی پیشنهاد گردید.
از هنگام تصمیم گیری برای ثبت یک اثر در میراث جهانی بین 2 الی 3 سال وقت نیاز است. شروع کار بر روی پرونده ثبت جهانی بیابان لوت از تیر ماه 1393 بوده است و پرونده آن در بهمن 1393 برای دفتر یونسکو در پاریس ارسال شد. شایان ذکر اینکه تهیه پرونده این اثر از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به دانشگاه تهران (موسسه جغرافیا) محول شد که با مدیریت دکتر مهران مقصودی عضو هیئت علمی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران و همکاری بسیاری از متخصصان سایر رشته ها تدوین گردید. بعد از بررسی پرونده مذکور در یونسکو و بازوهای مشورتی آن، ارزیابان این نهاد برای ارزیابی لوت در آبان ماه 1394 به ایران آمده و منطقه را به دقت مورد بازدید قرار دادند. در مرحله بعد نظرات اصلاحی یونسکو به ایران منعکس گردید و در دو مرحله اطلاعات تکمیلی برای یونسکو ارسال گردید. در نهایت در روز 27 تیر ماه 1395 با اجماع همه کشورهای عضو در کمیته میراث جهانی، بیابان لوت بعنوان اولین اثر طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گیرد.
با احتساب دو اثر ثبت شده “قنات‌های ایرانی” و “بیابان لوت” از ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو، ایران با دو پله صعود در رتبه ۱۱ جهان و پس از آمریکا از لحاظ تعداد آثار ثبتی قرار گرفت.
